O FIRMIE
FORMULARZE
PRZEPISY KULINARNE
GRZYBY, RAK & ODPORNOŚĆ
Od dłuższego już czasu, naukowcy promują owoce i warzywa, które pomagają zmniejszyć ryzyko chorób serca, udaru mózgu i niektórych nowotworów. Jest mało prawdopodobne, że każdy składnik odżywczy lub związek zawarty w żywności zapewnia ochronę przed chorobą. Jest bardziej prawdopodobne, że połączenie wielu związków zawartych w żywności może skutecznie zapewnić ochronę naszemu organizmowi.
Wiedząc już, że grzyby oferują tak wiele korzyści płynących z ich składników odżywczych i przeciwutleniaczy, następnym krokiem było sprawdzenie wpływu grzybów w szerszym ujęciu fizjologii człowieka. Wstępne raporty wykazują, że grzyby rzeczywiście zwiększają odporność.
Wiele z tych badań skupia się na egzotycznych grzybów, ale naukowcy z Uniwersytetu w Tufts odkryli, że białe pieczarki wzmacniają działanie komórek NK[1] u myszy (Wu 2007), zmniejszając nasilenie zapalenia stawów u myszy (Chandra 2011) i stymulując produkcję peptydów o aktywności przeciwbakteryjnej (Kuvibidila 2010). Kolejny raport z Uniwersytetu Stanowego w Pensylwanii wykazał, że wyciągi z grzybów podane myszom zmniejszają zapalenie i zwiększają przeciwnowotworową odpowiedź immunologiczną (Yu 2009).
Od tamtej pory naukowcy z Uniwersytety Zachodniego w Sydney wykazali, że grzyby zwiększają produkcji IgA[2] w ślinie zdrowych ludzi i wskaźnik poziomu IgA w innych miejsc, takich jak błona śluzowa jelit i dróg moczowych (Jeong 2011). W badaniu uzupełniającym zidentyfikowali dwa grzyby polisacharydowe, które hamują wzrost raka piersi, prawdopodobnie poprzez zwiększenie funkcji makrofagów[3] (Jeong 2012).
Nie jest zaskakujące, że grzyby odnalazły swoją rolę w obniżaniu ryzyka zachorowania na raka, mimo że nie są one ani owocami ani warzywami. Badania pokazują, że ekstrakty z grzybów hamują wzrost raka piersi (Chen 2006)."Jedzenie 100 gramów, lub nawet mniej, grzybów dziennie może mieć wpływ na zapobieganie nowego raka piersi", powiedział główny badacz dr Shiuan Chen. Dr Chen rozpoczął badaniach klinicznych i obecnie czekamy na wyniki tych badań.
W 2009 roku badania z Uniwersytetu Zachodniego w Australii wykazały, że kobiety, które jadły średnio zaledwie 10g grzybów dziennie zmniejszyły o 65% ryzyko zachorowania na raka piersi (Zhang 2009). Podejmując odpowiednią dietę i styl życia przeprowadzono wywiad na 1009 chińskich kobietach z rakiem piersi i 1009 odpowiednio dobranej grupie kontrolnej. W porównaniu do tych, które nie spożywały grzybów, jedzące 10g lub więcej grzybów dziennie zmniejszyła ryzyko zachorowania na raka piersi o ponad 60%. Ochrona ta została dodatkowo wzmocniona, jeśli kobiety te również spożywały filiżankę zielonej herbaty (1g suszonych liści). Efekt obserwowano zarówno u kobiet przed i po menopauzie. Najczęstszym zażywanym grzybem była pieczarka - Agaricus bisporus[4].
Dwa inne badania wykazały również związek pomiędzy konsumentami pieczarek i znacznie mniejszym ryzykiem zachorowania na raka piersi, o 50-60% w porównaniu do kobiet, które nie jedzą grzybów (Hong 2008, Shin 2010). Ponieważ trzy badania wykazują podobny efekt, to pobudziło ludzi do badań, aby sprawdzić czy ryzyko rak piersi, jest redukowane u kobiet szczególnie ze względu na związki chemiczne w grzybach.
Grzyby został powiązany z zapobieganiem raka przez pewien czas. Jak grzyby mogą pomagać w ochronie naszego zdrowia? Częścią odpowiedzi może być fakt, że grzyby zawierają związki hamujące rozwój dwóch enzymów zwanych aromatazy i 5-alfa-reduktazy (Grube 2001, Chen 2006). Hormon aromataz przekształca androgeny na estrogen, który to z kolei może wspierać rozwój raka piersi, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. Obecnie, inhibitory aromatazy[5] są używane w leczeniu nowotworów piersi estrogenozależnych. Aromatazy znaleziono również w innych nowotworach, takich jak nowotwory jajnika, macicy i raka prostaty; zgodnie ze spekulacjami inhibitory aromatazy mogą odgrywać istotną rolę w zapobieganiu powstawania takich nowotworów (Hong 2006).
Enzym 5-alfa-reduktazy przekształca testosteron w dihydro-testosteronu. Uważa się, że odgrywa on ważną rolę w rozwoju raka prostaty i łagodnego przerostu prostaty. Inhibitory tego enzymu zmniejszają ryzyko zachorowania na raka prostaty. Badania na komórkach zwierzęcych in vivo sugerują, że grzyby mogą odgrywać rolę w ochronie ludzi przed rakiem prostaty (Chen 2004). Ten sam zespół stwierdził, że pieczarki zmniejszają rozmiar guza prostaty i rozprzestrzeniania się go oraz zwiększają śmierć komórek guza, u myszy (Adams 2008).
Istnieją dwa przeglądy badań nad potencjałem grzybów w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na raka poprzez wzmocnienie układu odpornościowego (Borchers 2008; Ziadman i wsp. 2005). Dwa składniki grzybów, posiadające najwięcej dowodów potwierdzających tą tezę, wydają się beta-glukany i peptyd, tzw. wiązania peptydowe.
Glukany stymulują system fagocytów (np. makrofagów i monocytów), które spożywają obce komórki. Grzyby również zawierają lektyny (Bio-aktywne białka), i inne związki, które są ściśle związane z obniżeniem ryzyka zachorowania na raka i mogą być potencjalnie przydatne w leczeniu go (De Mejía 2005 Jedinak 2008).
Choć jest zbyt wcześnie, aby powiedzieć, że jedzenie grzybów ochroni Cię przed zachorowaniem na raka piersi czy prostaty, przyszłość wygląda bardzo obiecująco, a rola grzybów może mieć ogromne znaczenie w zmniejszaniu ryzyka tych dwóch nowotworów. Kontynuowane badanie, zarówno tych przeprowadzanych na ludziach jak i w laboratorium, pomogą ustalić, czy grzyby odgrywają specjalną rolę w ochronie przed rakiem.
[1] Komórki NK (naturalni zabójcy) tworzą pierwszą linię obrony przed patogenami (wirusami) i własnymi zmienionymi (nowotworowymi) komórkami; http://www.almamedia.com.pl/pliki/OP/2007/3/OP_2007_3_115.pdf [dostęp: 14.01.2013r.]
[2] IgA, ze względu na swoją dominację w układzie odporności błon śluzowych, stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Ta wydzielnicza postać immunoglobuliny (sIgA) odpowiada m.in. za aglutynację bakterii, hamowanie adhezji komórek bakteryjnych do nabłonka błon śluzowych, absorpcję antygenów pokarmowych, a także neutralizację wirusów, toksyn oraz enzymów wytwarzanych przez mikroorganizmy; http://www.phmd.pl/pub/phmd/vol_61/9950.pdf [dostęp: 14.01.2013r.]
[3] Makrofag – komórka tkanki łącznej, wywodząca się z komórek prekursorowych pochodzących ze szpiku kostnego. Bezpośrednio wywodzi się z monocytów, które opuściły krew.
Makrofagi dzielą się na osiadłe i wędrujące. Głównym ich zadaniem jest funkcja obronna organizmu: fagocytoza oraz synteza różnych produktów biorących udział w procesach immunologicznych; http://pl.wikipedia.org/wiki/Makrofag[dostęp: 14.01.2013r.]